http://rtfm.killfile.pl/ napisał:

    Wstęp

    W naszym świecie rodzaj odpowiedzi, którą otrzymasz na nurtujące Cię
    pytanie, zależy od sposobu, w jaki je postawisz. Ten dokument nauczy Cię,
    jak formułować pytania, aby otrzymać w pełni satysfakcjonującą odpowiedź.
     

    Oprogramowanie open source jest już powszechnie dostępne. Możesz uzyskać
    pomoc z nim związaną od doświadczonych użytkowników, nie tylko od autorów.
    To dobra sprawa; użytkownicy są dużo łagodniejsi wobec początkujących.
    Poniższe rady przydadzą Ci się zarówno w porozumiewaniu się z autorami,
    jak i doświadczonymi użytkownikami.
     

    Pierwszą rzeczą, jaką należy sobie uzmysłowić, jest to, że lubimy zawiłe
    problemy oraz dobre, zmuszające do zastanowienia pytania. Gdybyśmy nie mieli
    takiego podejścia, nie byłoby nas tutaj. Gdy dostarczysz nam interesujące
    zagadnienie do rozgryzienia, możesz liczyć na naszą wdzięczność; dobre pytania
    są bodźcem do działania, są jak miłe prezenty. Takie zadania pomagają nam
    rozwijać umiejętności i często odkrywać rzeczy, na które nie zwracaliśmy
    wcześniej uwagi lub myśleliśmy o nich inaczej. "Dobre pytanie!" - jest dla
    nas prawdziwym komplementem.
     

    Często mówi się, że reagujemy niechętnie lub opryskliwie na proste pytania.
    Czasem może to wyglądać, jakbyśmy odruchowo oschle traktowali i ignorowali
    tych 'nowych'. W rzeczywistości tak nie jest.
     

    Nie zamierzamy poświęcać naszego czasu na odpowiedzi ludziom niechętnym
    do samodzielnego myślenia - odróbcie więc swoją pracę domową, zanim zadacie
    jakiekolwiek pytanie. Tacy ludzie są pożeraczami naszego czasu - zabierają
    go nam bez opamiętania, marnują każdą chwilę, którą moglibyśmy poświęcić
    innemu, bardziej interesującemu zagadnieniu lub osobie, która bardziej
    zasługuje na naszą odpowiedź. Tych pierwszych nazywamy 'łajzami' ('losers',
    z historycznych względów wymawiane często jako 'lusers').
     

    Zdajemy sobie sprawę, że wiele osób chce korzystać z naszego oprogramowania
    i nie wszystkich interesują techniczne detale. Dla większości ludzi komputer
    jest jedynie narzędziem - w dosłownym tego słowa znaczeniu; interesują się
    innymi rzeczami i żyją po swojemu. Rozumiemy to i akceptujemy - nie spodziewamy
    się, że każdego zafascynuje to samo, co nas. Jednakże nasz styl odpowiedzi
    przeznaczony jest dla tych, którzy nieco interesują się tematem i gotowi są
    aktywnie uczestniczyć w rozwiązywaniu problemu. To się nie zmieni.
    Nie powinno się zmienić - jeśli tak się stanie, staniemy się mniej efektywni
    w tym, co robimy najlepiej.
     

    Jesteśmy (w większości) w pewnym sensie wolontariuszami. Poświęcamy nasz
    wolny czas, by odpowiadać na pytania, których liczba momentami wręcz nas
    przygniata. Więc musimy je ostro filtrować. W szczególności ignorujemy
    pytania ludzi, którzy wydają się być łajzami. Dzięki temu możemy efektywniej
    wykorzystać cenny czas na odpowiadanie ludziom, którzy na to zasługują.
     

    Jeśli uważasz, że taka postawa jest wstrętna, poniżająca dla Ciebie bądź
    arogancka, zastanów się jeszcze raz. Nie błagamy każdego, żeby do nas dołączył
    - jednak większość z nas chętnie powita Cię w naszym gronie jako równego, jeśli
    tylko włożysz w to odpowiedni wysiłek. Próba pomocy ludziom, którzy
    nie są skorzy pomóc sami sobie, jest bezcelowa. Niewiedza jest zrozumiała
    i dopuszczalna, udawanie głupka - absolutnie nie.
     

    Jak widać, o ile niekoniecznie trzeba być technicznie kompetentnym, aby
    przyciągnąć naszą uwagę, o tyle koniecznie trzeba prezentować podejście
    do kompetencji prowadzące - myślenie, skupienie, czujność oraz aktywne
    uczestnictwo w rozwiązywaniu problemów. Jeśli nie możesz pogodzić się
    z takim rodzajem "dyskryminacji", zatrudnij kogoś i płać mu za techniczne
    wsparcie, zamiast prosić nas o bezinteresowną pomoc.
     

    Jeśli zdecydujesz się jednak zwrócić do nas po pomoc, na pewno nie chciałbyś
    wyjść na łajzę. Najlepszym sposobem, by otrzymać szybką odpowiedź, jest pytać
    jak człowiek inteligentny, pewny siebie, posiadający wiedzę, któremu
    po prostu zdarzyło się szukać pomocy z tym jednym, konkretnym problemem.
     


    Gdy pytasz

    Zanim wyślesz email z zapytaniem, zadasz pytanie na grupach dyskusyjnych
    czy też na innym forum, postaraj się znaleźć odpowiedź:
    przeszukując sieć,
    przeszukując forum
    eksperymentując,
    zadając pytanie doświadczonemu koledze,



    Gdy będziesz zadawać pytanie, zaznacz, że zrobiłeś już wymienione powyżej
    rzeczy. Dzieki temu będziemy wiedzieć, że nie jesteś leniwy i nie marnujesz
    cudzego czasu. Jeszcze lepiej będzie, gdy przedstawisz, czego się
    dowiedziałeś dzięki "zaliczeniu" powyższych punktów. Lubimy pomagać
    ludziom, którzy pokazują, że potrafią się uczyć na pytaniach.
     

    Próbuj znaleźć odpowiedź, używając wyszukiwarki Google
    do znalezienia fraz
    odpowiadających komunikatom o błędach, jakie dostałeś (i przeszukuj zarówno
    archiwa grup dyskusyjnych, jak i strony
    WWW). To może naprowadzić Cię na poprawki w dokumentacji bądź wątki na grupach
    dyskusyjnych, które przyniosą odpowiedź na Twoje pytanie. A nawet jeśli nie,
    to dodanie "przeszukałem sieć pod kątem wystąpienia tego komunikatu" do maila
    lub posta z prośbą o pomoc jest dobrym pomysłem.
     

    Przygotuj pytanie. Przemyśl je. Im lepiej pokażesz, że włożyłeś wysiłek
    w próbę rozwiązania problemu zanim zapytałeś nas, tym większe będzie
    prawdopodobieństwo, że rzeczywiście uzyskasz pomoc.
       

    Nie zadawaj złych pytań. Jeśli pytanie, które zadasz, będzie oparte na błędnym
    założeniu, ktoś z nas (prawdopodobnie myśląc: "Głupie pytanie...") odpowie Ci
    krótko i dosadnie, mając nadzieję, że nauczysz się czegoś, jeśli dostaniesz
    to, o co prosiłeś, a nie to, co było Ci naprawdę potrzebne.
     

    Nigdy nie zakładaj, że należy Ci się odpowiedź. Nie należy się
    - w końcu nie płacisz za to. Otrzymasz odpowiedź, jeżeli na nią zasłużysz
    - gdy zadasz solidne, interesujące i zmuszające do myślenia pytanie. Takie,
    które może wzbogacić wiedzę ogółu, a nie takie, które jedynie wyciąga od
    innych informacje.
     

    Bardzo dobrym początkiem będzie wykazanie chęci współpracy w procesie
    rozwiązywania problemu. Zadając pytania typu: "czy ktoś może dać mi jakąś
    wskazówkę", "czego tu brakuje" lub "czy jest jakaś strona, gdzie mógłbym
    to sprawdzić", masz większą szansę na odpowiedź, niż gdyby pytanie brzmiało:
    "Proszę o przesłanie dokładnej procedury". Daje to pewność, że dokończysz
    proces, jeśli tylko ktoś Cię odpowiednio nakieruje.
     



   

    Odpowiednio wybieraj swoje forum

    Starannie wybierz miejsce swojego zapytania. Prawdopodobnie zostaniesz
    zignorowany lub uznany za łajzę, jeśli:
     


      wyślesz swoje pytanie na forum, gdzie będzie ono "nie na temat" (off topic),
      wyślesz podstawowy problem na forum, gdzie oczekiwane są raczej zaawansowane techniczne pytania (lub odwrotnie),
      wyślesz to samo pytanie na zbyt wiele grup naraz,
      wyślesz
    na grupę post będący pytaniem do konkretnej osoby, która ani nie ma
    wobec Ciebie żadnych zobowiązań, ani nie jest odpowiedzialna za
    rozwiązanie Twojego problemu.



    Zawsze odrzucamy pytania, które są źle sprecyzowane i niewłaściwie
    ukierunkowane. W ten sposób chronimy nasz kanał komunikacyjny przed rzeczami
    zupełnie niezwiązanymi z tematem. Raczej nie chciałbyś zostać zignorowany.
     

    Pierwszą rzeczą, którą należy zrobić, jest znalezienie właściwego forum.
    I znowu - Google i inne metody przeszukiwania sieci to Twoi przyjaciele.
    Użyj ich do znalezienia strony WWW projektu najbliższego temu, z którym
    masz problemy. Zwykle na takiej stronie będą odnośniki do FAQ oraz do list
    dyskusyjnych projektu wraz z archiwami. Te listy dyskusyjne są właściwym
    miejscem do szukania pomocy, jeżeli poprzednie starania (włącznie
    z przeczytaniem FAQ) nie przyniosły rozwiązania.
     

    Wysłanie maila do osoby lub na forum, z którym nie jesteś zaznajomiony,
    jest dość ryzykowne. Na przykład zakładanie, że autor informacyjnej strony
    WWW zechce być Twoim darmowym konsultantem, jest błędne. Nie zakładaj
    optymistycznie, że Twoje pytanie będzie mile widziane - jeżeli nie jesteś
    pewien, albo wyślij pytanie gdzie indziej, albo się po prostu powstrzymaj.
     

    Podczas wybierania grupy dyskusyjnej nie sugeruj się wyłącznie jej nazwą.
    Zerknij do FAQ lub opisu, aby upewnić się, że Twoje pytania będą na miejscu.
    Przeczytaj kilka archiwalnych wątków, aby wyczuć, jaki klimat panuje na
    grupie, zanim poślesz swój artykuł. Bardzo dobrym pomysłem jest przeszukanie
    archiwów grup lub list dyskusyjnych pod kątem odpowiednich słów kluczowych,
    zanim wyślesz pytanie.
     

    Musisz dokładnie wiedzieć, o co chcesz zapytać! Jedną z najczęstszych pomyłek
    jest zadawanie pytań dotyczących interfejsu programowania w systemach Unix
    bądź Windows na forach przeznaczonych do dyskutowania o języku programowania,
    bibliotece lub narzędziach dotyczących obu tych systemów. Jeżeli nie
    rozumiesz, dlaczego jest to poważny błąd, najlepiej powstrzymaj się
    z zadawaniem jakichkolwiek pytań do momentu, gdy stanie się to dla Ciebie jasne.
     

    Generalnie pytania skierowane na właściwie obrane publiczne forum mają
    większą szansę na użyteczną odpowiedź. Istnieje wiele powodów takiego
    stanu rzeczy. Jednym z nich jest po prostu większa liczba potencjalnych
    odpowiedzi. Innym jest liczność tzw. publiczności; wolimy udzielać
    odpowiedzi, które przydadzą się wielu ludziom, a nie nielicznym.
     

    Naturalnym jest, że my, a także autorzy popularnego oprogramowania, cały czas
    otrzymujemy więcej wiadomości - źle ukierunkowanych wiadomości - niż jesteśmy
    w stanie przetrawić. Dołączając do tego szumu informacyjnego, w ekstremalnych
    sytuacjach Twoja wiadomość może zostać tą, która przepełni czarę goryczy -
    niejednokrotnie zdarzyło się, że niektórzy z nas wycofywali swój wkład
    w popularne projekty z powodu zalewu bezużytecznych maili, doprowadzającego
    do sytuacji, w której korzystanie z własnej skrzynki
    pocztowej staje się
    nieznośne.
     



  Najszybciej uzyskasz odpowiedź na kanałach IRC i forach WWW dla początkujących

    Użytkownicy interesującego Cię systemu lub oprogramowania mogą polecać
    forum WWW lub kanał ircowy, na którym początkujący mogą szukać pomocy.
    (W krajach nieanglojęzycznych częściej są to listy e-mailowe.)
    Jeśli uważasz, że Twój problem jest względnie prosty lub dość powszechny,
    najlepiej zacząć od szukania właśnie tam. Na otwartym kanale na IRC
    możesz często otrzymać pomoc w czasie rzeczywistym.
     

    Jeśli program, z którym masz kłopoty, pochodzi z jakiejś konkretnej dystrybucji,
    dobrze zapytać najpierw na forum/liście dystrybucyjnej, a dopiero potem
    na forum/liście projektu. [...]
     

    Zanim zapytasz na jakimkolwiek forum, sprawdź, czy można je przeszukiwać.
    Jeśli tak, sprawdź słowa kluczowe dotyczące Twojego problemu; a nuż wystarczy.
    Zrób to, nawet jeśli wcześniej przeszukałeś sieć - niektóre strony forum
    mogły jeszcze nie zostać zaindeksowane.
     

    Coraz częściej projekty organizują forum lub zakładają kanał na IRC
    poświęcone wsparciu dla użytkowników, rezerwując komunikację e-mailową dla developerów. [...]
     





    Używaj treściwych, precyzyjnych tematów w nagłówkach



    Na listach pocztowych lub grupach dyskusyjnych najlepszym sposobem na
    przyciągnęcie uwagi ekspertów jest temat w nagłówku Twojej wiadomości
    zawarty w około 50 znakach (lub mniej). Nie trać szansy na ich odpowiedź,
    pisząc bełkot w stylu "Proszę, pomóżcie mi" (nie mówiąc już o "PROSZĘ,
    POMUSZCIE!"; wiadomości z takim tematem omijamy odruchowo). Nie próbuj
    wywrzeć na nas wrażenia, ukazując ogrom swojego cierpienia.
     

    Dobrym zwyczajem stosowanym przez organizacje wsparcia technicznego jest
    trzymanie się w tematach konwencji "obiekt - nieprawidłowość". Część
    "obiekt" określa, z jaką rzeczą lub grupą rzeczy wystąpił problem,
    w części "nieprawidłowość" jest opis niespodziewanego zachowania.
     

      Głupio: 
    POMOCY! Nie działa mi grafika w laptopie!
      Mądrze: 
    W XFree86 4.1 znika kursor, grafika Fooware z chipsetem MV1004
      Najrozsądniej: 
    XFree86 4.1 na grafice Fooware z chipsetem MV1004 - znikający kursor.


    Konwencja opisywania "obiekt - nieprawidłowość" pomoże Ci sformułować problem
    w szczegółowy sposób. Co jest nie tak? To tylko kursor, czy może także karta
    graficzna? Czy to jest normalne dla XFree86? Dla wersji 4.1? Czy to jest
    charakterystyczne dla chipsetów grafiki Fooware? Dla modelu MV1004? Jeśli
    widzimy rezultaty tych obserwacji, możemy od razu zrozumieć, co jest
    przyczyną Twoich problemów i stwierdzić na pierwszy rzut oka, jakiego
    rodzaju to jest problem.
     


    Przeglądanie archiwum najczęściej odbywa się po tematach. Wybierz swój temat
    tak, by jak najlepiej odpowiadał treści pytania - dzięki temu następny
    przeszukujący archiwa w związku z problemem podobnym do Twojego znajdzie
    odpowiedni wątek i nie będzie musiał pytać jeszcze raz.
     


    Jeśli zadajesz pytanie w odpowiedzi na inną wiadomość (Reply), pamiętaj, aby
    tak zmienić temat listu, żeby było widać, że zadajesz pytanie. Temat, który
    wygląda tak: "Re: test" lub "Re: nowy bug" prawdopodobnie nie przyciągnie
    wystarczającej uwagi. Wycinaj również cytaty poprzedniej wiadomości do
    minimum, zgodnie z wątkiem.
     

    Jeżeli chcesz utworzyć nowy wątek, nie zrobisz tego poprzez odpowiedź na inną
    wiadomość. Niektóre klienty poczty (jak np. mutt) zezwalają na sortowanie
    wiadomości w wątkach i ukrywanie ich w ten sposób. Osoby, które tak robią,
    nie zobaczą Twojej wiadomości.
     

    Zmiana tematu nie wystarczy. Mutt, a także prawdopodobnie inne klienty poczty,
    sprawdzają pozostałe informacje w nagłówkach wiadomości w celu
    przyporządkowania ich do wątku. Najlepiej po prostu utworzyć nową wiadomość.
     


    Na forach WWW panują nieco inne zasady. Wiadomości są związane tylko
    z konkretnymi dyskusjami i nie można ich znaleźć poza wątkami. Zmiana
    tematu nie jest więc konieczna (na niektórych forach jest wręcz niemożliwa).
    Jednak zadawanie pytania w odpowiedzi na inny artykuł jest w ogóle kiepskim
    pomysłem - przeczytają je tylko obserwatorzy konkretnego wątku. Jeśli więc
    chcesz zainteresować kogoś oprócz osób aktywnych w tym wątku, załóż nowy.
     


     



    Bądź precyzyjny i podawaj dokładne informacje dotyczące problemu



      Opisz swój problem lub błąd, który znalazłeś, dokładnie
         i przejrzyście.
      Opisz środowisko, w którym się pojawia (sprzęt, system, aplikacja,
         cokolwiek). Zaznacz wersję bądź dystrybucję systemu (na przykład "Red
         Hat 8.0", "Slackware 5.1" itp.).
      Opisz, co sprawdziłeś, próbując zrozumieć problem, zanim zadałeś
         pytanie.
      Opisz, jakie kroki podjąłeś, żeby ustalić, co jest problemem,
         zanim zadałeś pytanie.
      Opisz wszelkie zmiany w komputerze i konfiguracji oprogramowania,
         jakie zaszły w ostatnim czasie i mogą mieć znaczenie.




    Nie proś o odpowiedź na prywatny adres



    Uważamy, że rozwiązywanie problemu powinno być jawne, odbywać się na forum
    publicznym - po to, by pierwsza odpowiedź, jeśli okaże się błędna bądź
    niekompletna, mogła zostać poprawiona przez kogoś o większej wiedzy.
    Udzielanie dobrych odpowiedzi publicznie pozwala też na zaprezentowanie
    swojej kompetencji i doświadczenia.
     

    Gdy prosisz o odpowiedź na prywatny adres, zakłócasz ten proces. Nie rób tego.
    To udzielający odpowiedzi dokonuje wyboru, jak to zrobi. Jeśli ktoś
    odpowiada na adres prywatny, oznacza to zazwyczaj, że pytanie jest źle
    sformułowane lub zbyt oczywiste, by zainteresować innych.
     

    Jest wyjątek od tej reguły. Jeśli uważasz, że na swoje pytanie otrzymasz
    mnóstwo podobnych odpowiedzi, napisz: "odpowiedzi proszę kierować na mój
    adres, a ja podsumuję je i prześlę na grupę". Ustrzeżenie listy bądź grupy
    dyskusyjnej przed zalewem identycznych wiadomości jest uprzejme - musisz
    jednak dotrzymać słowa i przesłać podsumowanie.
     







    Nie zadawaj bezcelowych pytań




    Oprzyj się pokusie, by kończyć swoje prośby o pomoc nic nie znaczącymi
    pytaniami w stylu "Czy ktoś może mi pomóc?" lub "Czy jest na to jakaś
    odpowiedź?". Po pierwsze, jeśli opisałeś swój problem choć trochę fachowo,
    takie pytania są naprawdę zbędne. Po drugie, ponieważ są zbędne - niezmiernie
    nas drażnią - w odpowiedzi będziemy odpowiadać zgodnie z żelazną logiką, coś
    w stylu: "Tak, może Ci ktoś pomóc." lub "Nie, Tobie już nikt nie może pomóc."
     

    Ogólnie rzecz biorąc, zadawania pytań "tak/nie" należy unikać, chyba że
    oczekuje się właśnie odpowiedzi  [url=http://homepages.tesco.net/%7EJ.deBoynePollard/FGA/questions-with-yes-or-no-answers.html "tak/nie"[/url].
     



     



    Jak interpretować odpowiedzi


    RTFM i STFW: Jak powiedzieć, że kompletnie dałeś ciała?

    Istnieje starodawna i poważana tradycja
    : jeśli w odpowiedzi ujrzysz "RTFM",
    osoba, która to napisała, sugeruje Ci, byś Przeczytał Przyjazną Dokumentację
    (Read The Friendly Manual). I najczęściej ma rację. Zatem zrób to.
     

    RTFM posiada młodszego krewniaka: jeśli w odpowiedzi dostaniesz "STFW",
    osoba, która to napisała, sugeruje Ci, że powinieneś Przeszukać Przyjazną
    Sieć (Search The Friendly Web). I najczęściej ma rację. Zatem zrób to.
     

    Na forach mogą Cię odesłać do archiwum. Niektórzy są tak mili, że nawet
    podadzą Ci tytuł wątku, w którym problem został rozwiązany. Ale nie
    powinieneś na to liczyć; sam przeszukaj archiwum, zanim zadasz pytanie.
     

    Często osoba odpowiadająca w ten sposób ma przed oczami dokument lub stronę
    WWW, której potrzebujesz, i widzi to, czego szukasz. Taka odpowiedź oznacza
    zatem, że a) potrzebna Ci informacja jest łatwa do odnalezienia, b) nauczysz
    się więcej, szukając jej samodzielnie, niż jeśli podać Ci ją na tacy.
     

    Nie powininno Cię to urazić. Nie zignorowaliśmy Cię i w ten sposób daliśmy Ci
    do zrozumienia, że jednak zasłużyłeś na odpowiedź - właśnie ją dostałeś.
    Powinieneś raczej być wdzięczny za babcine pobłażanie.
     



   


    Jeżeli nie otrzymujesz odpowiedzi


    Gdy Twoje pytanie pozostaje bez odzewu, nie traktuj osobiście tego, że nie
    kwapimy się do pomocy. Czasem członkowie pytanej grupy mogą po prostu nie
    znać odpowiedzi. Brak odzewu to nie to samo, co ignorowanie, ale oczywiście
    trudno to odróżnić, patrząc z zewnątrz.
     

    Przysłanie tego samego pytania jeszcze raz to zły pomysł. Jest drażniące
    i bezcelowe.
     

    Istnieją inne źródła pomocy, z których możesz korzystać, często lepiej
    przystosowane do potrzeb nowicjuszy.
     

    Jest wiele ogólnie dostępnych, lokalnych grup ludzi, którzy interesują się
    oprogramowaniem, nawet jeśli sami nigdy go nie pisali. Często celem tworzenia
    takich grup jest właśnie pomoc początkującym.
     

    Ponadto istnieją komercyjne firmy, które możesz zatrudnić do pomocy - zarówno
    małe i duże (dwie najbardziej znane to RedHat i Linuxcare, jest też wiele
    innych). Nie bój się płacić za pomoc! Kiedy silnik w Twoim samochodzie wypluje
    uszczelkę, zazwyczaj zabierasz go do warsztatu i płacisz za naprawę.
    Nie możesz oczekiwać, że należy Ci się darmowa pomoc tylko dlatego,
    że oprogramowanie było za darmo.
     

    W popularnych projektach takich jak Linux na jednego programistę przypada
    co najmniej 10 000 użytkowników. Jedna osoba nie jest w stanie służyć
    wsparciem technicznym ponad 10 000 ludzi. Pamiętaj, że jeśli płacisz za taką
    pomoc, wciąż kosztuje Cię ona o wiele mniej niż komercyjne oprogramowanie
    (wsparcie dla zamkniętego oprogramowania [closed source] jest zwykle o wiele
    droższe i mniej kompetentne niż wsparcie dla oprogramowania otwartego [open
    source]).
     



    Jak być pomocnym w odpowiadaniu

    Bądź łagodny . Stres związany z problemem może powodować, że
    ludzie zachowują się opryskliwie bądź głupio, nawet jeśli w
    rzeczywistości tacy nie są.
     

    [...] Nie ma potrzeby publicznego upokarzania kogoś, kto naprawdę nie wiedział,
    co zrobić, a jego pomyłka nie wynikła ze złej woli. Zupełny początkujący może
    nie wiedzieć, jak przeszukiwać archiwa ani gdzie znaleźć FAQ.
     

    Jeżeli nie wiesz czegoś na pewno, zaznacz to! Zła, ale wiarygodnie
    brzmiąca odpowiedź jest gorsza niż żadna. Nie kieruj nikogo na złą ścieżkę
    tylko dlatego, że fajnie jest brzmieć jak ekspert. Bądź skromny i uczciwy;
    dawaj dobry przykład każdemu z Twoich odbiorców.
     

    Jeżeli nie możesz pomóc - nie przeszkadzaj. Nie wypisuj "śmiesznych"
    instrukcji, które mogą doprowadzić Twoich odbiorców do kłopotów - ktoś
    nieuświadomiony może wziąć Twój żart za dobrą monetę.
     

    Zadawaj pytania sondujące, by wydobyć więcej szczegółów . Jeżeli
    robisz to dobrze, odbiorca może się czegoś nauczyć - podobnie jak Ty.
    Spróbuj zamienić pytania złe w dobre. Pamiętaj, że każdy kiedyś był
    początkujący.
     

    Rzucanie "RTFM" jest uzasadnione przy odpowiadaniu ewidentnie leniwym łajzom;
    najlepiej polecić lekturę dokumentacji (nawet jeśli będzie to tylko odesłanie
    do Google z odpowiednim słowem kluczowym).
     

    Jeżeli odpowiadasz, rób to treściwie. Nie proponuj skomplikowanych
    obejść, jeśli pytanie wynika z błędnego rozumowania lub użycia złego
    narzędzia. Wskaż dobre. Przeformułuj pytanie.
     

    Niech każdy ma szansę wyciągnąć coś z pytania. Gdy trafi się dobre
    pytanie, pomyśl "jak zmienić dokumentację bądź FAQ, by nikt nie musiał
    ponownie na to odpowiadać?". Prześlij propozycję opiekunom dokumentacji/FAQ.
     

    Jeżeli musiałeś trochę poszukać, aby odpowiedzieć na pytanie, raczej
    zaproponuj pytającemu wędkę niż usmażoną rybę. Odpowiadanie jest jak danie
    posiłku głodnemu, ale przedstawienie drogi rozumowania jest jak nauczenie
    go samodzielnego zdobywania żywności.